Fundacja Historia i Kultura po raz kolejny zorganizowała jedno z największych wydarzeń rynku książki w tej części Europy, którego gościem honorowym była Republika Korei.
Polska Izba Książki miała wspólne stoisko z Komitywą Niszowych Wydawców, a poczas dni branżowych zorganizowała łącznie pięć spotkań dla sektora książki.
Podczas gali otwarcia targów wręczone zostało najwyższe honorowe wyróżnienie przyznawane przez Radę PIK osobom najbardziej zasłużonym dla polskiej książki – statuetkę oraz tytuł Przyjaciółka Książki otrzymała Magdalena Duszyńska-Walczak, wieloletnia prezes Nowej Ery.
Pierwsze z targowych spotkań Izby zorganizowane było wspólnie z Targami Książki w Frankfurcie (Frankfurter Buchmesse) oraz Goethe Institut w Warszawie i dotyczyło ono AI w tłumaczeniach literackich. Gościliśmy prof. dr Verę Spillner z Wyższej Szkoły Medialnej w Stuttgarcie, która zajmuje się naukowo AI oraz jej stosowaniem. Zaproszenie do panelu przyjął także André Hansen z Niemieckiego Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury oraz Mikołaj Tajchman od kilku lat wydawca, związany z rynkiem książki, filozof, konsultant i trener AI. Debata spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem. Ważną konkluzją rozmowy było uznanie zalet narzędzi AI w pracy tłumaczeniowej i generalnie wydawniczej, przy jednoznacznym stwierdzeniu, że człowiek ze swoją wiedzą, wrażliwością i kompetencjami jest niezbędny, aby powstawały dobre tłumaczenia książek z języków obcych.
Kolejne spotkanie poświęcone było podsumowaniu kilkumiesięcznych prac zespołu ds. pola literackiego przy resorcie kultury, któremu przewodniczy Agata Diduszko-Zyglewska. Wśród prelegentów znaleźli się poza przewodniczącą, także: Magdalena Hajduk-Dębowska (prezeska Polskiej Izby Książki), Jacek Dehnel (prezes Unii Literackiej), Jerzy Woźniakiewicz (wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich) oraz Łukasz Zych (członek zarządu Stowarzyszenia Księgarzy Polskich). Spotkanie poprowadziła Ewelina Szyszkowska, edukatorka i ekspertka rynku książki. Spotkanie skupiło się na ważnych tematach dot. branży, m.in. kwestii egzemplarza obowiązkowego, czy walki z piractwem oraz wyjaśnieniu, jaką rolę odgrywa zespół w strukturach ministerialnych oraz jaki jest plan prac zespołu w kolejnych miesiącach.
W programie branżowym przygotowanym przez PIK znalazło się także spotkanie na temat dostępności i wpływu wchodzącego w życie 28 czerwca br. europejskiego aktu o dostępności na rynek wydawniczy. Ewelina Szyszkowska rozmawiała o tym z dr Dariuszem Mikułowskim (UwS, FPNiS Trakt), Arturem Lewandowskim (Have a Book) oraz Agnieszką Zienkowicz (Virtualo/Empik). Ciekawą kwestią było wskazanie istotnych zmian w ebookach spełniających standardy W3C oraz WCAG, które zdaniem dr. Mikułowskiego docenią osoby niewidome lub niedowidzące. Przypomniano o konieczności dostosowania nowych ebooków do standardów wynikających z ustawy, a Agnieszka Zienkowicz wskazała, że w przypadku tzw. backlisty – wydawcy mają kolejne 5 lat na przygotowanie tytułów do nowych wytycznych i poinformowała, że na przełomie maja i czerwca uruchomiony zostanie walidator, który pomoże wydawcom sprawdzić, czy ich ebooki spełniają wymogi dostępności. Wciąż wyzwanie stanowi jakość plików przygotowanych przez wydawców do konwersji, ich struktura, czy opisy alternatywne (ALTy) do ilustracji. Artur Lewandowski podkreślał, że przygotowanie dobrej konwersji ebooka nie musi generować wysokich kosztów, ale należy zadbać o właściwy format i strukturę plików.
Temat sztucznej inteligencji i jej wpływu na zmiany na rynku książki to zagadnienie ważne dla branży. Podczas spotkania o wyzwaniach związanych z TDM (text data mining) czyli szybkim uczeniu maszynowym dużych modeli językowych typu OPEN AI, Gemini, Bielik czy PLLuM rozmawialiśmy z prof. Michałem Jackowskim, ekspertem w dziedzinie prawa sztucznej inteligencji i nowych technologii (DSK Kancelaria, doradca Min. Cyfryzacji). Omówiliśmy m.in. zagadnienia: czy wykorzystanie milionów książek do trenowania modelu AI bez zgody autorów może być zgodne z prawem, czy autorzy i wydawcy mają dziś realne narzędzia ochrony, czy warto i w jaki sposób wprowadzać do publikacji klauzule opt-out. I wreszcie czy boty AI słuchają komend zawartych w skrypcie robot.txt, który powinna zawierać każda strona www udostępniająca treści. Tę rozmowę również poprowadziła Ewelina Szyszkowska.
Na koniec piątkowego programu wspólnie z polskim PEN Clubem Izba zorganizowała spotkanie poświęcone wolności słowa na Białorusi. „Wolność słowa zagwarantowana w prawie (…) geograficznie blisko nas, już tak oczywista nie jest. Po sierpniu 2020 roku ogromna większość białoruskich intelektualistów i twórców kultury, w tym niezależni wydawcy, była zmuszona do wyjazdu z kraju” – mówiła we wprowadzeniu do spotkania Magdalena Hajduk-Dębowska, prezeska PIK. Całość poprowadziła Małgorzata Szczurek z wyd. Karakter. Spotkanie było okazją do wręczenia dyplomów honorowego członka PIK ośmiorgu wydawców białoruskich, którzy tym samym dołączyli do Polskiej Izby Książki. Nowi honorowi członkowie to: Andrei Yanushkevich Publishing, Czabor Publishing, Fundacja Kamunikat, Gutenberg Publisher, Koska Books, Mianie Niama, Połackija Łabirynty oraz Słowianka.
Część spotkań była nagrywana i w najbliższych dniach będą sukcesywnie pojawiać się materiały wideo na naszym kanale YouTube, o czym będziemy informować w odrębnych komunikatach.
(foto. M. Kanownik oraz B. Grygo)
