Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
aktualizacja 11.04.2024
Czy wiesz, że Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich to tradycja sięgająca blisko stu lat? O roli książki w dzisiejszym społeczeństwie oraz o wyjątkowym plakacie wydawanym rokrocznie przez PIK z okazji 23 kwietnia przeczytasz w tym artykule.
Początki
Święto książki wywodzi się z Katalonii, a po raz pierwszy zorganizowano je w 1926 roku. Wybrano datę 23 kwietnia – nie przypadkowo. To ważna data w historii literatury światowej: data śmierci Cervantesa, urodzin i śmierci Szekspira a także śmierci Inki Garcilasa de la Vegi. Zgodnie z tradycją katalońską tego dnia mężczyźni obdarowują swoje partnerki czerwoną różą, a one darują im książkę. W 1995 roku UNESCO ogłosiła 23 kwietnia Światowym Dniem Książki i Praw Autorskich.
W Polsce
W 2008 roku Polska Izba Książki, inicjator obchodów tego święta w Polsce, zaprosiła Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Polskie Towarzystwo Wydawców Książki, Stowarzyszenie Wydawców Katolickich, Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych, Izbę Księgarzy Polskich oraz Stowarzyszenie Księgarzy Polskich do współpracy przy organizacji obchodów. Powstał Komitet Porozumiewawczy wspierany przez Instytut Książki. Z roku na rok w dniach wokół 23 kwietnia coraz więcej mówiło się i pisało o książkach, przybywało imprez, konkursów i innych wydarzeń związanych z książką i czytaniem.
Korzystaj z kultury legalnie
Najczęściej mówimy „Światowy Dzień Książki”, zapominając że pełna nazwa tego święta brzmi inaczej, naszej uwadze umykają – prawa autorskie! Dyskusja o prawach twórców jest potrzebna, kiedy następują istotne zmiany społeczne i gospodarcze. Od początku istnienia prawo autorskie podlegało zmianom dostosowującym je do rzeczywistych potrzeb. Dziś mamy do czynienia z fenomenem rozwijającego się błyskawicznie i zmieniającego naszą komunikację i formy naszego działania Internetu. Prace legislacyjne nad prawem Internetu nie nadążają za szybkim rozwojem m.in. sztucznej inteligencji. Mówi się wręcz o rewolucji cyfrowej, przynoszącej istotne zmiany socjologiczne i gospodarcze. Sztuczna inteligencja znacząco obniżył poziom ochrony praw autorskich, gdyż stworzyła powszechnie dostępne i tanie narzędzia sprzyjające reprodukcji treści, obrazów czy utworów muzycznych.
Cały ten ambaras…
Prawo autorskie to prawo twórcy do wyłącznego dysponowania swoją twórczością. Twórca może swoje dzieło podarować, może je za darmo rozpowszechniać, ale może je także wpuścić w obrót handlowy i czerpać zyski ze sprzedaży dzieła. Prawo chroni jego własność tak, jak chroni wszelką własność intelektualną i materialną każdego z nas. To bardzo ważne dla powstawania dzieł, dla rozwoju kultury, nauki i techniki. Bez rozwoju systemu ochrony prawa własności intelektualnej nie byłoby rewolucji przemysłowej i technologicznej.
Jak świętujemy? Czyli, o plakacie słów kilka
Na zamówienie Polskiej Izby Książki powstał wyjątkowy plakat Magdy „Americangangsta” Górskiej, multidyscyplinarnej artystki, która słynie z kolaży oraz grafik, a jej prace były wystawiane w galeriach od Nowego Jorku po Dubaj i Seul, trafiły również do kolekcji Museum of Crypto Art (MoCA). Dodatkowo projekt został wydrukowany przez PIK w kolekcjonerskiej jakości i nakładzie wyłącznie 10 egzemplarzy, a każdy z plakatów otrzymał swój indywidualny numer oraz podpis Autorki. Celem Polskiej Izby Książki było wyróżnienie tą niezwykłą grafiką instytucji oraz osobistości, które w sposób szczególny włączały się w promocję czytelnictwa – jeden z głównych celów działalności Izby.
Równocześnie każda biblioteka, księgarnia czy instytucja chcąca włączyć się w obchody Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich może własnym sumptem wydrukować plakat oznaczając Autorkę na podstawie licencji CC BY SA 3. Linki do pobrania plakatu znajdują się tutaj:
Plakat mały (internet 0,5mb) Plakat średni (7mb jakość) Plakat duży (26mb - do druku)
Dodatkowo biuro PIK zaprosiło do wspólnych obchodów ŚDKiPA biblioteki wojewódzkie w całym kraju. Każda z zaproszonych instytucji mogła otrzymać limitowaną wersję 100 zakładek książkowych z projektem przygotowanym również przez Magdę „Americangangsta” Górską. W związku z czym czytelnicy korzystający z wypożyczalni, będą mogli otrzymać jedną z zakładek w dniach 22-26 kwietnia br.
Jak możesz wesprzeć czytelnictwo w Polsce?
Plakat o nr. 01 trafia do naszego wieloletniego partnera Fundacji Powszechnego Czytania, która podjęła decyzję o przekazaniu dzieła na aukcję charytatywną (Allegro charytatywni). W związku z tym, każdy czytelnik staje przed możliwością wejścia w posiadanie tej wyjątkowej grafiki z sygnaturą Autorki. Środki z aukcji zostaną przekazane na rozwój projektów realizowanych przez Fundację. Szczegóły dotyczące aukcji pojawia się wkrótce w naszych aktualnościach oraz mediach społecznościowych. Zachęcamy do śledzenia profilu FPC na: facebook.com/fundacjapowszechnegoczytania/
Zainteresowały Cię działania Polskiej Izby Książki?
Dodaj do obserwowanych:
https://www.facebook.com/polskaizbaksiazki
https://www.linkedin.com/company/polskaizbaksiazki-101644584