„Gorąca jesień” na rynku książki. Podsumowanie października
Rynek książki w październiku żył kwestią rozliczeń LEGIMI z wydawcami oraz twórcami, targami we Frankfurcie oraz krakowskimi targami i festiwalem Conrada, ale to nie wszystko. Czym jeszcze żyła branża książek i wydarzeń książkowych na otwarcie ostatniego kwartału roku 2024?
Przede wszystkim literackiego Nobla otrzymała Han Kang południowokoreańska autorka, której „Wegetarianka” została po raz pierwszy wydana przez Kwiaty Orientu, a obecnie prawa do jej czterech tytułów posiada Wydawnictwo W.A.B. należące do Grupy Wydawniczej Foksal. Wśród nagród warto wspomnieć o Literackiej Nagrodzie Europy Środkowej Angelus, w ramach tegorocznego konkursu wydawnictwo Filtry oraz tłumacz Arkadiusz Żychliński otrzymali główną nagrodę za książkę „Hałastra” Moniki Helfer. Podczas krakowskich targów książki wręczono nagrodę Jan Długosza. W tym roku odebrał ją Piotr Pytlakowski za książkę „Strefa niepamięci” (wyd. Agora). Drugą z nagród ogłaszanych w Krakowie jest Gaudeamus przyznawana od lat przez Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych. W tym roku zdobyła ją książka „Fetysze i fikcje. Antologia tekstów poświęconych emigracji polskiej po 1945 r.” pod redakcją Rafała Stobieckiego i Aleksandry Sylburskiej, wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Nagrodę Targów w Krakowie otrzymało Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego za publikację „Książęta i królowie czescy. Przemyślidzi 872–1306. Dzieje polityczne” autorstwa Anny Paner.
Największe 76. Frankfurckie Targi Książki (FBM) przyciągnęły do Hesji wydawców ze 153 krajów i miały ponad 4,3 tys. wystawców. Były też rekordowe pod względem frekwencji: ponad 115 tys. uczestników dni branżowych oraz 115 tys. tak zwanych prywatnych uczestników/ czytelników, którzy odwiedzili hale targowe w weekend. Media otrzymały 7,5 tys. akredytacji, w spotkaniach biznesowych uczestniczyło 38 tys. przedstawicieli globalnego rynku książki. Były również spotkania, prelekcje i warsztaty (łącznie ponad 3,3 tys. wydarzeń), w tym prezentacja europejskiego projektu #ThinkPUB, który tworzy międzynarodowe konsorcjum wespół z Polską Izbą Książki. Wkrótce dostępna będzie strona www prezentująca szerzej projekt, do udziału w którym zaprosiliśmy kilku polskich ekspertów - więcej na ten temat napiszemy już niebawem. Na targach byli obecni też nasi członkowie, w tym prezeska – Magdalena Hajduk-Dębowska. Instytut Książki, jak co roku, zorganizował wspólne stoisko polskich wydawców.
O targach w Krakowie pisaliśmy już w tekście Jaka przyszłość czeka rynek książki? Podsumowanie 27. MTK w Krakowie. Przy tej okazji wspominamy również o 16. Festiwalu Conrada, który przyciągnął rzesze czytelników i fanów literatury tej wielkiej i tej dopiero odkrywanej - za debiut Nagrodę Conrada otrzymała Maria Halber za „Stróżki”. Przy okazji festiwalu zawitała do Krakowa także noblistka Olga Tokarczuk, a wykład mistrzowski wygłosiła laureatka wielu nagród literackich, w tym Nike – Dorota Masłowska, która w tym roku wydała „Magiczną ranę” (wyd. Karakter). Sekcja Wydawców Dziecięcych i Młodzieżowych zorganizowała panel dotyczący ilustracji w książkach pt. „Obraz wart tysiąca słów…”, który prowadziła Anna Nowacka-Devillard z wyd. Widnokrąg. Dodatkowo festiwalowi towarzyszył Kongres książki, podczas którego odbyła się dyskusja panelowa z udziałem m.in. Magdaleny Hajduk-Dębowskiej oraz dyr. Instytutu Książki - Grzegorza Jankowicza.
Tematem, który elektryzował niemal cały rynek książki, w tym Członków Izby, okazały się Legimi i rozliczenia z wydawcami oraz twórcami. Z ostatnich doniesień (Wirtualne Media, Rynek Książki) wynika, że zarówno grupa wydawców zrzeszona w PDW oraz Virtualo chcą dalszej współpracy z największym dystrybutorem ebooków w kraju, czyli poznańskim Legimi. Z pierwszymi podpisano list intencyjny dotyczący pilnych rozliczeń, drudzy wystąpili o audyt, co mamy nadzieję doprowadzi do dalszych mediacji i wznowienia współpracy w akceptowanym dla wszystkich modelu. Przypominamy, że do czasu wyjaśnienia wszystkich kluczowych kwestii w sprawie, prezes Legimi Mikołaj Małaczyński zawiesił swoje członkostwo w Radzie Polskiej Izby Książki.
Chcemy także wspomnieć o nie mniej ważnych dwóch wydarzeniach, które przyciągnęły ekspertów do Sopotu i Łodzi. Mowa o Europejskim Forum Nowych Idei (EFNI) oraz Igrzyskach Wolności. Obie inicjatywy są areopagami, na których rozmawia się o najważniejszych kwestiach dotyczących zmian i problemów społecznych, przed którymi stoi Polska. Podczas EFNI aż trzy spotkania zorganizowane pod egidą Fundacji Powszechnego Czytania skupiały się wokół tematów czytania w dobie AI oraz wzajemnych relacji między biznesem a czytaniem książek. Dyskusje prowadziła lub współprowadziła Marynia Deskur - prezeska FPC. W programie Igrzysk Wolności pojawił się panel „Czytelnictwo jako oręż demokracji” również z udziałem Maryni Deskur, dyrektora Instytutu Książki Grzegorza Jankowicza oraz przedstawicieli świata kultury i polityki. Rozmowy dotyczyły koniecznych zmian w Narodowym Programie Rozwoju Czytelnictwa 2.0 oraz możliwości, jakie daje przywrócenie zerowej stawki VAT na książki.
Swoje jubileusze obchodziły dwa wydawnictwa, które od lat są członkami PIK, tj. 80-lecie Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik oraz 30-lecie Wydawnictwo Bosz. Przy okazji święta SW Czytelnika statuetkę honorową „Przyjaciel Książki 2024”, przyznawaną przez Radę PIK, odebrał wieloletni prezes p. Marian Sewerski.
To tylko część informacji, jakie przyniósł nam rynek książki w październiki. Przed nami listopadowe targi książki w Katowicach, WspółKongres Kultury, rozstrzygnięcie konkursu Ulubiona Księgarnia Warszawy i wiele innych.
